Het verdwijnen van windlak glans op vuursteen artefacten onder invloed van natuurlijke processen.
Aan het oppervlak, kan bij vuursteen de windlak glans verdwijnen. Er ontstaat soms een omgekeerd proces door erosieve werking met zand en stof gezandstraald.
Video uit 2014: Govert van Noort. Het zo bekende begrip 'windlak' is aan herziening toe, het blijkt geen windpolijsting te zijn, maar een chemische afzetting die bekend staat als 'hyaliet'. Portret gemaakt voor de APAN-expo als afstudeerproject voor de Saxion Hogeschool Enschede door Jonathan de Haan en Rogier van Marle.
Windlak theorie: Hyaliet als nieuwe benadering voor de studie van vuursteen artefacten.
De Windlak theorie is al lange tijd een veelbesproken onderwerp binnen de archeologie, met veel onderzoekers die geloofden dat de glanzende laag op vuursteen artefacten werd veroorzaakt door blootstelling aan de wind met zand. Echter, recente APAN studies hebben aangetoond dat deze theorie niet langer houdbaar is. In plaats daarvan wordt hyaliet, een ander type glanzende oorzaak, voorgesteld als een betere verklaring voor de glans op vuursteen artefacten.
De studie van vuursteen artefacten is van groot belang voor archeologen, omdat ze ons kunnen helpen bij het reconstrueren van menselijke activiteiten en culturele ontwikkelingen in het verleden. Een van de kenmerken van vuursteen artefacten die al lange tijd voor discussie zorgt, is de glanzende laag die soms op hun oppervlak te zien is. Deze glans werd traditioneel toegeschreven aan de Windlak theorie, die stelde dat de blootstelling aan de wind met zand ervoor zorgde dat er een glanzend laag op het oppervlak van de vuursteen artefacten werd gevormd.
Recente studies hebben echter aangetoond dat deze theorie niet langer houdbaar is. In plaats daarvan wordt hyaliet, een ander type glans dat niet door zandstormen wordt veroorzaakt, naar voren geschoven als een betere verklaring voor de glans op vuursteen artefacten. Dit roept tal van vragen op over de interpretatie en datering van deze artefacten, en hoe deze nieuwe benadering de archeologie zal beïnvloeden.
Methoden: Om de validiteit van de hyaliet theorie te onderzoeken, hebben enkele onderzoekers van APAN verschillende experimenten uitgevoerd waarbij vuursteen artefacten aan zandstormen werden blootgesteld. Daarnaast is ook gekeken naar natuurlijke voorbeelden van silicaglans op vuursteen artefacten in verschillende archeologische vindplaatsen.
De acceptatie van hyaliet als verklaring voor windlak glanzende vuursteen artefacten heeft grote implicaties voor de archeologie. Het betekent dat tal van publicaties en onderzoeken die gebaseerd zijn op de Windlak theorie moeten worden herzien en mogelijk zelfs verworpen. Tegelijkertijd opent het nieuwe mogelijkheden voor de studie van vuursteen artefacten en kan het leiden tot nieuwe inzichten in menselijke activiteiten en culturele ontwikkelingen in het verleden. De discussie over dit Noord-Nederlands fenomeen van windlak wekt veel weerstand op onder de huidige academische archeologie in Nederland. Voorlopig wordt er vastgehouden aan de theorie dat de glans wordt veroorzaakt door wind met zand, dit komt niet ten goede aan de bevindingen van Tjerk Vermaning.