Alleen op deze website vind je het complete verhaal over amateurarcheoloog Tjerk Vermaning. Je krijgt een overzicht van het verloop van de controverse die in 1975 hoog op liep na beschuldigingen van het vervalsen van vuistbijlen uit de prehistorie. De Affaire Vermaning bracht Nederlandse archeologen tevergeefs naar de rechtbank. Het gaat over academici die de rijen gesloten houden en tot onbewezen complottheorieën brengt. Het is dit verhaal dat amateurarcheologen tot op heden frustreert. Hoe een autodidact van eenvoudige afkomst in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw veel meer aan het licht brengt dan zomaar drie kampementen van Neanderthalers. We hebben het op deze site over wetenschappelijke praktijken die soms het daglicht amper kunnen verdragen. Met deze website hopen we dat de inner circle van de Nederlandse steentijdarcheologie de loopgraven verlaat. Dat dogma’s en frames plaats maken voor een open blik op de bijzondere vondsten van Vermaning.
Vermaning ontdekte drie prehistorische Neanderthaler kampementen.
Met een officiële opgraving op een akker dichtbij de televisiezendmast in het Drentse Hoogersmilde kwam in 1965 in het nieuws de bevestiging dat Tjerk Vermaning een midden-paleolithisch kampement van Neanderthalers had gevonden. Het was de eerste keer in Nederland en zo’n kampement is nog altijd een zeldzaamheid hier. Na Vermaning groef een wetenschappelijk archeologisch onderzoeksteam op die plek in Hoogersmilde tientallen vuurstenen artefacten op. Het enthousiasme was groot. De werktuigen en andere vondsten van Vermaning werden tot schatvondsten verklaard, hij kreeg er een vergoeding van duizenden guldens voor toegekend. Kranten en televisie maakten Vermaning vervolgens tot een bekende persoonlijkheid. Maar tien jaar later beginnen dezelfde archeologen die de opgraving hebben geleid een rechtszaak tegen hem. Hij werd beschuldigd van bedrog. Vermaning zou zijn archeologische vondsten hebben vervalst en zijn vindplaatsen hebben gemanipuleerd. Vermaning wordt verguisd, maar niet vergeten.
Hoe kon het zover komen?
Klik op de afbeeldingen om te vergroten.
Zijn de ogenschijnlijk authentieke artefacten dan niet gemaakt door Neanderthalers uit het Midden-Paleolithicum? Zijn ze niet 40.000 tot 300.000 jaar oud, maar recent nagemaakt? Tjerk Vermaning moest zich in 1975 voor de rechter verantwoorden, maar daar en in hoger beroep kon niet worden aangetoond dat hij deze werktuigen uit de oude steentijd had vervalst of dat ze hoe dan ook zijn nagemaakt. Volgens de aangifte van professor Tjalling Waterbolk zou het bedrog Vermaning in totaal 100.000 gulden hebben opgeleverd. Inmiddels is het een halve eeuw geleden dat Tjerk Vermaning daarom werd gearresteerd. En het is nog maar een paar jaar geleden dat de schrijvers van een in boekvorm gepubliceerd nieuw archeologisch onderzoek beweren het definitieve bewijs van de vervalsing te leveren. De enige conclusie die wij met hen delen is dat de Affaire Vermaning een blijvende impact heeft op de Nederlandse archeologie.
Deze website wil de Affaire Tjerk Vermaning opnieuw onder de aandacht brengen van een breed publiek. Het is een meeslepend verhaal waarin je de hoofdpersonen leert kennen en een beeld krijgt van fascinerend archeologisch onderzoek naar kleine details en grote complotten. Wat is waar, en wanneer vinden amateur- en beroepsarcheologen elkaar? We tonen hier vindplaatsen en vondsten. En we onderbouwen met argumenten dat het uiterst onwaarschijnlijk is dat er ooit is gesjoemeld met deze waardevolle historische artefacten en bijzondere Neanderthalerlocaties. We hopen dat je verder kijkt dan de wikipedia-pagina die in vaste handen is van verstokte Vermaning-criticasters. En we hopen dat archeologen hun wetenschappelijke taak serieus nemen en elkaar ook de maat nemen in plaats van amateurarcheologen weg te zetten richting het verdomhoekje waarin Vermaning terecht kwam.
Navigeer met open blik door het verhaal.
Na het overlijden van Tjerk Vermaning in 1987 houden de beschuldigingen niet op. Archeologen die Vermaning en Wouters beschuldigen hebben uiteenlopende meningen over wie verantwoordelijk is voor de vermeende vervalsingen. Het is opmerkelijk dat niemand een sluitende verklaring heeft van wie de vervalser zou zijn geweest. Er verschijnen zelfs publicaties over de betrokkenheid van een ooit te ontmaskeren persoon. Maar dit lijken ook wel pogingen om de verantwoordelijkheid voor de beschuldigingen te ontlopen of te verdoezelen. Want uit onderzoek door de vereniging Aktieve Praktijk Archeologen Nederland (APAN) blijkt dat er helemaal geen sprake is van vervalsingen. En dat maakt de situatie nog complexer.
Tjerk Vermaning >